Στο άκουσμα “Τήνος” το πρώτο πράγμα που θα έρθει στο μυαλό σου είναι αναμφίβολα η εκκλησία της Παναγίας, ο πιο ξακουστός ναός της χώρας μας ο οποίος συγκεντρώνει τα βλέμματα των προσκυνητών κι όχι μόνο. Το νησί, όμως, έχει πολλά περισσότερα να σου διηγηθεί και με όπλο την αυθεντικότητά του σε περιμένει να το ανακαλύψεις!
60 πανέμορφοι οικισμοί, 600 περιστερώνες, 750 εκκλησίες και ξωκλήσια κι αμέτρητες πεζούλες συνθέτουν ένα ξεχωριστό σκηνικό γεμάτο μυστήριο και σαγήνη. Η Τήνος είναι ένα δωρεάν μάθημα λαϊκής αρχιτεκτονικής. Η δωρική απλότητά της, η πέτρινη σκληράδα του τοπίου και η ανάλαφρη παρέμβαση του ανθρώπου δένουν αρμονικά σ’ αυτόν τον θαυμαστό τόπο! Περπατώντας στα στενά σοκάκια των γραφικών οικισμών καταλαβαίνεις ότι τίποτε διαφορετικό δε θα ταίριαζε εδώ.
Τήνος σημαίνει χωριά, πολιτισμός, τέχνη! Γι’ αυτό και ο φιλόσοφος Κορνήλιος Καστοριάδης το αποκάλεσε “χειροποίητο νησί”. Μεγάλοι Τηνιακοί καλλιτέχνες, όπως ο Γύζης, ο Λύτρας, ο Χαλεπάς, ο Φιλιππότης και ο Σώχος βρήκαν πρόσφορο έδαφος για να δημιουργήσουν.
Τήνος όμως σημαίνει και δημιουργία. Άνθρωποι με αγάπη προς τον τόπο τους ανέδειξαν τη γαστρονομική παράδοση του νησιού, καθάρισαν τα παλιά μονοπάτια για τους περιπατητές, ανακαίνισαν παλιά αρχοντικά και περιστερώνες, “αναστήσανε” παλιούς αμπελώνες και δρομολογήσανε ένα νέο ρεύμα τουρισμού με σεβασμό στο νησί και την ιστορία του.
Αναμφίβολα πρόκειται για ένα αρκετά μεγάλο νησί (το τέταρτο μεγαλύτερο των Κυκλάδων) και θα χρειαστείς αρκετές ημέρες για να το γυρίσεις. Εμείς επιλέξαμε τα σημαντικότερα που πρέπει να δεις και να κάνεις αν έχεις μόνο 3-4 ημέρες στη διάθεσή σου και σου τα παρουσιάζουμε.
Διαμονή
Τα ωραιότερα καταλύματα της Τήνου βρίσκονται σε μέρη που δεν τα περιμένεις και κυρίως στα χωριά της. Ανακαινισμένα παλαιά αρχοντικά, boutique suites, καλαίσθητα Airbnb φυτρώνουν σαν μανιτάρια. Αυτό, όμως, μπορεί να δυσκολέψει τις μετακινήσεις σου καθώς θα βρίσκεσαι μακριά από τις περισσότερες παραλίες και τη Χώρα. Εμείς μείναμε στον Άγιο Φωκά, πέντε λεπτά από τη Χώρα, σ’ ένα υπέροχο κατάλυμα και σας το προτείνουμε ανεπιφύλακτα.
Τι να δεις
Χωριά, χωριά, χωριά! Όσα περισσότερα, τόσο καλύτερα! Το καθένα κάτι διαφορετικό έχει να σου προσφέρει. Περπάτησε ανάμεσα στα σοκάκια τους και βγάλε άπειρες φωτογραφίες για να αναπολείς τον χειμώνα. Αν ο χρόνος σου δε φτάνει και πρέπει να επιλέξεις, τότε τα παρακάτω πρέπει να είναι η πρώτη σου επιλογή:
Πύργος. Από τα μεγαλύτερα και πιο ονομαστά χωριά του νησιού με ρίζες στον Μεσαίωνα. Εδώ βρίσκεται η Σχολή Καλών Τεχνών Τήνου που δίνει ζωή στο χωριό χειμώνα καλοκαίρι, το μουσείο Μαρμαροτεχνίας, το μουσείο-σπίτι του Γιαννούλη Χαλεπά και το μουσείο Τήνιων Καλλιτεχνών που βρίσκονται δίπλα δίπλα και έχουν ενιαίο εισιτήριο. Μη φύγεις αν δεν δοκιμάσεις γαλακτομπούρεκο και άλλα εξαιρετικά γλυκά και καφέ κάτω απ’ τον πλάτανο στο Κεντρικόν και μεζεδάκια στο Αθμάρ.
Υστέρνια. Η θέα στο Αιγαίο από εδώ είναι εκπληκτική! Θα επισκεφτείς την εκκλησία της Αγίας Παρασκευής και το Μουσείο Υστερνιωτών Καλλιτεχνών. Στο Mayou θα πας για πρωινό, ενώ για ποτό στο ηλιοβασίλεμα θα καθίσεις στον Ορίζοντα.
Καρδιανή. Πανέμορφο χωριό που μας κέρδισε από την πρώτη στιγμή! Μην πτοηθείς από τα σκαλοπάτια, είναι αρκετά! Σπίτια “αγκαλιασμένα” το ένα με το άλλο, στενά καλντερίμια με καμάρες από πάνω τους ώστε να δημιουργούν οχύρωση για την προστασία από επιδρομές, πράγμα σύνηθες κατά το παρελθόν. Οι λατινικές επιγραφές σε πόρτες και βρύσες μαρτυρούν το παρελθόν του χωριού. Θα επισκεφτείς την εκκλησία του Γενεσίου της Θεοτόκου ή Παναγία της Κιουράς κι εκείνη της Αγίας Τριάδας στο άνω άκρο του οικισμού. Για να ξεκουραστείς απόλαυσε ένα δροσερό κοκτέιλ στο Sunset bar (ανοίγει μετά τις 18:00).
Βώλαξ. Απόκοσμοι στρογγυλοί γρανιτένιοι βράχοι συνθέτουν ένα σεληνιακό σκηνικό. Κανείς δεν είναι απόλυτα σίγουρος πως δημιουργήθηκαν. Κάποια ηφαιστειακή έκρηξη ίσως, πτώση μετεωρίτη; Άλυτο μυστήριο… Και το χωριό όμως είναι χάρμα οφθαλμών! Στα παραθυρόφυλλα των σπιτιών θα βρεις στίχους από ποιήματα και τραγούδια! “Κανείς δεν έφτανε εδώ μέχρι τη δεκαετία του ’80 ” θα μας πει ένας ηλικιωμένος. “Και τώρα χαίρομαι που έχει γίνει ένα από τα πιο γνωστά μέρη του νησιού”, μάς λέει και χαμογελά! Πιες τον καφέ σου στον παραδοσιακό Καφε-ναι και παρατήρησε τους αναρριχητές που συναντιούνται στην περιοχή κάνοντας bouldering.
Λουτρά. Το όνομα του χωριού μαρτυρά ότι κατά το παρελθόν υπήρχαν στην περιοχή λουτρά. Παλιότερα οι κάτοικοί του έφταναν τους 500. Τώρα, όμως, είναι σχεδόν εγκαταλελειμμένο. Αξίζει να δεις τη Μονή Ουρσουλινών και το μουσείο που βρίσκεται σε κοντινή απόσταση. Οι Ουρσουλίνες μοναχές ίδρυσαν το 1853 ένα επιβλητικό μοναστήρι που λειτούργησε ως διδακτήριο αλλά και σχολή ταπητουργίας και αργαλειού με περισσότερες από 300 μαθήτριες. Εντυπωσιακή και η Μονή Ιησουϊτών που ιδρύθηκε το 1670, θα τη δεις όμως μόνο απ’ έξω γιατί δεν είναι επισκέψιμη.
Ταραμπάδος. Εδώ υπάρχουν οι περισσότεροι και πιο περίτεχνοι περιστερώνες. Πιθανολογείται ότι την εκτροφή των περιστεριών έφεραν στην Τήνο οι Ενετοί τον 13ο αιώνα. Η εκτροφή τους ήταν ιδιαίτερα χρήσιμη καθώς προσέφεραν κρέας και λίπασμα για τους αγρούς. Είναι συνήθως διώροφοι, ποτέ δεν κοιτάζουν τον βορρά, με τον κάτω όροφο να χρησιμεύει για αποθήκες και τον επάνω για τα περιστέρια.
Αυτοί οι οικισμοί που σου γράψαμε μέχρι τώρα πρέπει να είναι τα απόλυτα must στην επίσκεψη σου! Αν όμως έχεις επιπλέον χρόνο, αξίζει να δεις και τον Φαλατάδο, τα Δυο Χωριά, την Αγάπη, την Κώμη και τον Κάμπο. Θα ανακαλύψεις κρυμμένα μυστικά που δεν υπάρχουν σε κανέναν τουριστικό οδηγό!
Χώρα της Τήνου
Με το που αντικρίζεις τη Χώρα από το πλοίο πριν αυτό δέσει στο λιμάνι, αντιλαμβάνεσαι την έντονη αστικοποίηση και την άναρχη δόμηση που επικράτησε τις τελευταίες εικοσαετίες. Μην απελπιστείς όμως καθώς υπάρχουν μικρές γωνιές που κρατούν ακόμα μια γραφικότητα. Ιδιαίτερα τη νύχτα, τα σοκάκια της σφύζουν από ζωή και μικρά καλαίσθητα μπαράκια και εστιατόρια σε προσκαλούν να καθίσεις να τ’ απολαύσεις. Περπάτα την οδό Ευαγγελίστριας για να πας στην εκκλησία της Παναγίας. Αυτός ήταν ο παλιός κεντρικός δρόμος και είναι σαφώς πιο όμορφος από τον σημερινό.
Στο λιμάνι θα συναντήσεις το Μνημείο της Έλλης, του καταδρομικού που τορπιλίστηκε ανήμερα Δεκαπενταύγουστου από ιταλικό υποβρύχιο το 1940. Πέρνα να αποτίσεις έναν φόρο τιμής.
Εννοείται ότι θα επισκεφτείς την εκκλησία της Παναγίας. Είναι ένα από τα σημαντικότερα λατρευτικά μνημεία του ελληνισμού. Κτίστηκε επάνω στο σημείο που βρέθηκε η εικόνα μετά από ανασκαφές το 1823. Στον ναό κυριαρχεί το λευκό μάρμαρο και για την ολοκλήρωσή του εργάστηκαν Τήνιοι γλύπτες. Εντός του συγκροτήματος λειτουργούν διάφορα ενδιαφέροντα μουσεία, ενώ φυλάσσεται και ένα από τα λίγα αυθεντικά αντίγραφα της χάρτας του Ρήγα!
Παραλίες
Στις παραλίες της Τήνου θα βρεις ό,τι ζητάς! Οργανωμένες, ερημικές, με beach bar, χωρίς beach bar, με lounge μουσικές, alternative, τα πάντα. Σίγουρα δεν είναι οι top των Κυκλάδων, είναι όμως αξιοπρεπέστατες. Οι ωραιότερες κατά τη γνώμη μας είναι αυτές που τις αγαπά ο βοριάς! Οπότε αν θέλεις να τις επισκεφτείς δες την πρόγνωση πρώτα. Στη Ρόχαρη θα σε κερδίσει το boho style του Alohari beach bar. Στην Κολυμπήθρα θα μάθεις να σερφάρεις στο Tinos Surf Lessons δαμάζοντας τα κύματα του Αιγαίου. Στις απάνεμες παραλίες θα απολαύσεις βουτιές! Ο Άγιος Φωκάς είναι ιδανικός για snorkeling (θα πας στο Pegu mar). Στον Άγιο Ιωάννη θα συναντήσεις την πιο οικογενειακή παραλία του νησιού, μια παχιά αμμουδιά με σμαραγδένια νερά. Το ίδιο και στη Λαούτη. Υπάρχουν όμως πολλές παραλίες ακόμα στο νησί, άλλες με δυσκολότερη πρόσβαση και άλλες με πιο εύκολη που καλύπτουν όλες τις απαιτήσεις. Εσύ αποφασίζεις.
Φαγητό – Διασκέδαση
Στην Τήνο όπου και να καθίσεις το φαγητό δε θα σε απογοητεύσει. Εκτός από τα πολύ τουριστικά μέρη της Χώρας, στα χωριά μόνο ποιοτικές προτάσεις θα βρεις και σε λογικές τιμές. Πέρα από αυτά που σου γράψαμε παραπάνω θα κάνουμε μια ιδιαίτερη αναφορά στο «Ήταν ένα μικρό καράβι» σε μια ωραία αυλή στη Χώρα, στον «Μαραθιά» στον Άγιο Φωκά, ένα βραβευμένο γκουρμέ εστιατόριο πάνω στο κύμα (λίγο πιο ακριβό από τα υπόλοιπα αλλά αξίζει τον κόπο), το Κροκ Μεσιέ στον Σκαλάδο που θα πας για εξαιρετικό brunch και γλυκά, ενώ στο «Ψωμί και Αλάτι» στο Φαλατάδο θα τα βρεις όλα δημιουργικά διαφορετικά.
Για ποτό και κοκτέιλ στη Χώρα μας άρεσαν το Santiago, το Μύρτιλο και το Bogan.
Από ντόπια προϊόντα θα δοκιμάσεις γραβιέρα, το τηνιακό τυράκι (βολάκι ) που θα το βρεις ξερό ή φρέσκο, σε σφαιρικό σχήμα. Δοκίμασε ακόμη τοπικές ποικιλίες σύκων, αγκινάρες, κάπαρη και αμυγδαλωτά, ενώ παραδοσιακά εδέσματα υπάρχουν στο Πρατήριο του Συνεταιρισμού Τηνιακών Προϊόντων στη Χώρα. Η Τήνος είχε κατά το παρελθόν μακρά παράδοση στην οινοποίηση. Στις πεζούλες, που θα δεις παντού, ήταν οι παλιοί αμπελώνες ενώ τα μικρά διάσπαρτα κτίσματα, που κάποια διατηρούνται ακόμη, δεν είναι άλλο από πατητήρια. Οι Τηνιακοί Αμπελώνες του Τ-οίνος, το Ballis Winery, το Volacus wine και μια χούφτα ακόμη νέα οινοποιία προσπαθούν να αναβιώσουν αυτή την παράδοση. Από το 2013 το νησί εξάγει και τη δική του εξαιρετική μπύρα, τη «Νήσος» της Mικροζυθοποιίας Κυκλάδων.
Closing
Η Τήνος είναι το “the next big thing” των Κυκλάδων. Αν εξαιρέσεις τη Χώρα, το υπόλοιπο νησί είναι ανόθευτο και έχει σαφή στόχευση στον ποιοτικό τουρισμό. Πριβέ παραλίες, κουκλίστικα χωριά για ρομαντικές βόλτες, καφενέδες κάτω από αιωνόβια πλατάνια, αξιόλογα μουσεία, πάμπολλες αθλητικές δραστηριότητες, θέα όσο φτάνει το μάτι σου και μια πλούσια γαστρονομική παράδοση συνθέτουν ένα παζλ που δύσκολα συναντάς αλλού. Απ’ το νησί θα φύγεις με τις καλύτερες αναμνήσεις έχοντας κάνει διακοπές που θα σου μείνουν πραγματικά αξέχαστες!